Kółka do butów. Rolkowa ewolucja.

Jak zmieniały się rolki na przestrzeni lat

Koncepcje mocowania kółek do butów sięgają XVIII wieku. Wtedy znano łyżwy, czyli  buty z szyną służące do poruszania się po lodzie. Chciano jednak uzyskać podobny sprzęt, lecz pozwalający na przemieszczanie się po utwardzonym gruncie w butach na kółkach. Zainspirowano się łyżwami. Początkowo na metalowym stelażu, w jednej linii przytwierdzono pokaźnych rozmiarów kółka, tak aby był to sprzęt jednośladowy. Jednak problemem w takim układzie okazało się hamowanie oraz skręcanie. Zapewne dlatego pierwotne rolki nie zyskały uznania. Lecz dziś jednośladowe rolki są bardzo popularne. Czy przeszły ewolucję totalną? Czym obecnie powinniśmy się kierować, wybierając ten sprzęt?

Podobno już w latach 60. XVIII wieku Joseph Merlin podjął próbę zaprezentowania szerszemu gronu osób swojego wynalazku – jednośladowych butów na metalowych kółkach. Podczas  balu maskowego w londyńskiej rezydencji Merlin grał na skrzypcach jeżdżąc na swoich “skaities”. Wynalazek był niedopracowany. Użytkownik nie wiedział, jak sterować protoplastami rolek, nie wyhamował i wjechał w wielkie, ozdobne zwierciadło rozbijając je na kawałki.  To zdarzenie spowodowało jednak, że wieść o istnieniu “skaites” szybko się rozchodziła. Pojawiały się liczne modyfikacje. Podobno pierwsze jednośladowe wrotki opatentowano we Francji w drugiej dekadzie XVIII wieku. Jednak potrzeba większej stabilności i zwrotności wynalazku, sprawiła, że w latach 60. wymyślono wrotki dwuśladowe. 

A to ciekawe...

Przykładów eksperymentowania z opracowywaniem i opracowywaniem rolek i korzystania z nich na przestrzeni lat jest mnóstwo. W amerykańskim muzeum historycznym w Missouri zachował się bilet wstępu na dancing na rolkach organizowany na parowcu  Chas. P. Chouteau w sierpniu 1880 roku. W 1923 roku brytyjska wytwórnia filmowa pokazała krótki film z tzw. cyckle-skatingu. Francuscy mężczyźni do stóp odzianych w buty mają przymocowane po bokach pojedyncze kółka na oponach. Na innym filmie wytwórni British Pathe z 1956 roku widzimy pierwowzór nartorolek. Do metalowych składanych podestów przymocowano duże kółka na gumowych oponach oraz metalowe linki. Przypięte do spodni  służą za hamulec dla jeżdżącego. Podpierając się kijkami sprawnie i szybko pokonują wytyczoną trasę, budząc zdziwienie wśród przechodniów. W 1938 roku we włoskiej Viennie odbyły się zawody hokeja na rolkach. Jazda na nich nawet dla zawodników była nie lada sztuką. Tu do tradycyjnych butów przymocowano aluminiową szynę z pięcioma, malutkimi kółeczkami. Z przodu zamocowano hamulec.  

Od słowa do słowa

Od słowa do słowa – chciałoby się powiedzieć, patrząc na ewolucję znaczenia słowa rolki choćby w języku polskim.  Warto zwrócić uwagę na samo słowo, termin “rolki”, które z definicji Słownika Języka Polskiego mają kilka znaczeń, w tym to główne, oznaczające: “urządzenie do treningu kolarskiego w postaci metalowej ramy z trzema obracającymi się walcami, na których ustawia się rower”. Zaglądając do Wikipedii zostaniemy przekierowani do tożsamego hasła “łyżworolki”, czyli “wrotki jednośladowe”. Internetowa encyklopedia wyjaśnia, że to: “sprzęt sportowy i rekreacyjny, mający postać kółek mocowanych do butów w sposób trwały w jednym rzędzie, analogicznie do płozy w łyżwach” i dodaje, że to właśnie od łyżew wzięła się nazwa. Ale to wirtualne kompendium wiedzy odsyła nas również do terminu “wrotkarstwo”, czyli dyscypliny sportowej uprawianej rekreacyjnie i wyczynowo na tzw. wrotkach dwuśladowych, zaznaczając, że to właśnie te są tradycyjne oraz jednośladowych nazywanych potocznie rolkami. Nie da się więc zaprzeczyć, że rolki to jednośladowe wrotki, które powstały w wyniku inspiracji łyżwami. Lecz patrząc na współczesne rolki – ich różnorodność i przeznaczenie można śmiało stwierdzić, że zdominowały nie tylko rynek profesjonalistów, ale przede wszystkim z impetem wdarły się w łaski ogółu – począwszy od tych najmłodszych, kilkulatków, po starszych, seniorów.  

Dawniej a dziś

Dzisiejsze rolki nadal bazują na najbardziej pierwotnych wzorcach. To jednoślady, w zależności od wykorzystania, w różnych konfiguracjach. Śmiało, można powiedzieć, że rolkarstwo to obecnie styl życia, w którym jest miejsce nie tylko na same rolki, ale też rolkowe gadżety – ochraniacze na rolki, w tym na ręce, nakolanniki, kaski, skarpety. Uczęszczanie do szkółek rolkowych, organizowanie zawodów i mistrzostw stało się trendy. Z tego wynika również fakt, że współczesny adept jazdy na rolkach ma wybór sprzętu w zależności od  przeznaczenia i rodzaju jazdy. Czasem może się w tym pogubić. 

Na początku zawsze najlepiej zacząć od rolek rekreacyjnych. To sprzęt najbardziej uniwersalny, chociaż w zależności od producenta bywa nieco zróżnicowany. Są jednak podstawowe wytyczne w tej kategorii. Ten rodzaj rolek najczęściej jest lekki, wyposażony w 4 kółka o twardości maksymalnie do 84 A, miękkie i średnicy w granicach 82-100 mm, średnie oraz dodatkowy hamulec w tylnej części buta. Buty mają wysoką cholewkę, są miękkie, aby rolkarz mógł swobodnie pochylać się podczas jazdy.  Skala łożysk mieści się na ogół w przedziale od ABEC 5 do ABEC 7 (im wyższa, tym bardziej precyzyjnie wykonane są te elementy). Aluminiowa szyna wydłuża się proporcjonalnie do długości buta. Są przeznaczone do jazdy rekreacyjnej, niewyspecjalizowanej, w terenie ogólnodostępnym. Chociaż i w tym typie zdarzają się modyfikacje. Tutaj ciekawą propozycją są rolki Movino Cruzer B4 z 80-milimetrowymi kółkami i najwyższej klasy łożyskami ABEC 9. 

Radykalnie różne od rekreacyjnych są rolki do jazdy agresywnej. Wynika to głównie z ich przeznaczenia. Te rolki służą do wykonywania tricków i pokonywania przeszkód. To dlatego but musi być masywny: na zewnątrz twardy, a wewnątrz miękki – chodzi o wewnętrzną wkładkę amortyzującą wstrząsy. Rolki agresywne mają małe ( 55–60 mm), twarde (powyżej 88 A) kółka rolkowe i precyzyjne wykonane łożyska (najczęściej ABEC 9). Ponadto zwraca uwagę ich charakterystyczna szyna. To wymienialna płoza, zrobiona z bardzo wytrzymałego plastiku, z przerwą  między drugim a trzecim kółkiem (co umożliwia wykonywanie tricków).

Bardzo rewolucyjnie wyglądają też rolki do jazdy szybkiej. To rolki z bardzo charakterystycznym butem – jest niski, do kostki, twardy, ale bardzo lekki, często termoformowalny. Ma długą szynę, cztery, duże, szeroko rozstawione koła (o średnicy od 100 do 125 mm) i wysokiej jakości łożyska (w skali od ABEC7 do ABEC9). To wszystko nadaje tym rolkom prędkość i zmniejsza opory powietrza. Na rolkach do jazdy szybkiej rolkarze mogą jechać nawet kilkadziesiąt kilometrów na godzinę. 

Analizując dogłębniej ewolucję rolek na przestrzeni lat, dostrzeżemy punkt zwrotny: to od czego odchodzono na początku, a więc najbardziej pierwotnego pomysłu jednośladowych wrotek, butów z kółkami zamontowanymi w jednej linii dopracowano, ulepszono, zmodernizowało na tyle skutecznie, że XXI wieku na rolkach jeździ kilka milionów ludzi na świecie.

Szukasz rolek dla dorosłych? A może masz pomysł na prezent dla swojej pociechy w postaci rolek dziecięcych? Niezależnie od tego, w jakiej jesteś sytuacji, odwiedź sklep Movino i wybierz model dostoswany do swoich potrzeb. Zapraszamy!